Qazaxıstanda nə baş verir?

Qazaxıstanın Mangistau, Aktau, Janaozen və bir necə vilayət və rayonunda  yanvarin 3- dən kütləvi etiraz aksiyalari ilə başladi.Buna səbəb nəqliyyat vasitələri ücün maye qazın kəskin bahahlaşması olub.Yanvarın 1-dən maye qazin bir litrinin qiyməti 120 təngəyə
(0,27 dollara) qalxib.Etirazçilar onun 
60 təngəyə (0,13 dollara) endirilməsini tələb ediblər.
Etirazcılar bundan başqa hökümət qarşısında bir necə tələb sürüblər.Maye qazın endirilməsi və ərzaq qiymətinin aşağı salınması.

Qazaxıstanda maye qazın artımına etiraz edən xalq kücələrə cıxib etiraz etməyə başladılar.Etirazlar Qazaxıstanın cənubundan Almataya gədər keniş vüsət aldi.Qazaxıstanın Prezidenti Tokayev etiraz edən vətəndaşlara müraciyət etdi sakit olmağa və şayələrə uymamağa cağırdı və nazirlər kabinetin istefaya göndərdi.Maye qazın giymətini aşagı saldi.Qazaxıstan Prezidentinin  təhlükəsizlik şurasinin ömürlük sədri Nursultan Nazarbayevin bu vəzifədən uzaqlaşdıgını  və bu vəzifəni özü icra etdiyini bildirdi .Lakin etiraz  edən narazı kütlə buna inanmırdı dövləti Nursultan Nazarbayev kənardan idarə etdiyin anlıyırdı.Qazaxıstanın Prezidenti Qasim -Comərd Tokayev 2- ci müraciyəti  etirazcıları dahada qızışdırdı.Prezident
Tokayev etirazcıları terorist, bandit adlandırdı və bunların sayı 20 mindir.Prezident Tokayev xaricdən idarə olunan terorcularla mübarizə aparmaq ücün Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi  Təşkilatına (KTMT) müraciət etdi.Ölkə prezidenti müraciyəti məqsədəuyğun hesab etdiyini bildirib.Yanvar ayının 6-sı Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi  Təşkilatına (KTMT) üzv dövlətləri qərar qəbul edərək sülhməramlıları Qazaxistana göndəriblər.
Rusiya 3000 əsgər
Belarusiya 500 əsgər
Tacikstan 200 əsgər 
Qırğızıstan 150 əsgər
Ermənistan 70 əsgər
Amma ortaya belə sual cıxır ?
Qazaxıstanda 300- minə  yaxin hərbi heyəti var.Milli Qvardiya 40 -min,daxili qoşun 140- minə yaxındır,mühafizə xidməti 30-min, nədən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi  Təşkilatina (KTMT) müraciyət etdi ? Kömək ücün gələn əsgərin sayi 4000 yaxındır.Tokayev dövlətin milli təhlükəsizliyinə və suverenliyinə, kənar müdaxilə nəticəsində yaranmış təhlükəni nəzərə alaraq, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi  Təşkilatina (KTMT) 4 - cü maddəsini rəhbər tutub  müraciyət etdiyini bildirir.Lakin Prezident Tokayev hakimyəti əldən verməmək ücün tam tərsi olaraq rus qoşunların Qazaxıstana dəvət edərək Qazaxıstanın müstəqilliyin ərazi bütövlüyün zərbə altında qoyub.Axı Qazaxıstanın Prezidenti Qasim -Comərd Tokayev  yaxşı bilirdi ki, rusiya prezidenti Putindən tutmuş dövlət dumasina , rusiya patiarxi Kirilə gədər  Qazaxıstanı Rusiya torpağları sayır.Siz özünüzdə cənab Tokayev onlara cavab vermişdiniz bəzilərinə, bəs indi nə baş verir? Hər halda rus qoşunların Qazaxıstana dəvət edəndən sonra rus mediasında səslənən fikirlərlə tanışsınız.Vladimir Jirnoviski Qazaxıstan torpağların Stalin hədiyə etmişdi biz artiq geri qaytarırıq deyirsə, əgər Rusiya patriarxı Kirill “Rus ordusu  tarixi torpaqlarına girib” deyirsə, erməni jurnalist Margarita Simonyan şərt qoyur    rus dilinin dövlət dili olmasini ,əlifbanın dəyişməsin və sair istiyirsə demək hər şey aydındır. Siz isə öz kreslonuzu itirməmək ücün Qazaxıstana rus qoşunların dəvət etdiniz.Ola bilər nə vaxtsa rus ordusu ordan cıxsın ,amma cənab Tokayev bu sizin qazax xalqının qarşısında ən pis xidmətiniz sayılacaq. Siz beynəlxalq hüquqa hörmət edib BMT- nin təhlükəsizlik şurasına müraciyət edə bilərdiniz.Qazaxıstan beynəlxalq hüququn subyektidir.Bunu ABŞ dövlət katibi Entoni Blinkendə bəyan edib.Bizim Qazaxıstana bəzi sualarımiız var, təcili yardım ücün hansı səbəbdən kənar yardıma eytiyac olduğu aydın deyil.ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken Rusiyanı Sovet Hakimyətini yenidən qurmaq istədiyini bildirib.Göründüyü kimi Dünya liderləridə Qazaxıstan Prezidenti Tokayevin  nə ücün rus ordusun Qazaxıstana dəvət edib öz müstəqiliyin və ərazi bütövlüyün zərbə altında qoyduğun anlamır.Qazaxıstan Prezidenti Tokayevin öz xalqına qarşı bu qədər nifrəti onun müraciyətində açıq aydın görsənir.Meydanda olan etirazçıları xəbərdarlıq etmədən vurun.Daxildə baş verən maye qazin artimina etiraz edilirsə, bunu araşdırmaq lazımdır.Demək bu sizin sərişdəsiz idarəciliyinizin köstəricisidir.Qazaxıstanda olan hadisələrlə bağlı bu gün yanvarın 10 -nu KTMT- üzüv dövlətlər onlayn toplantısı oldu.Rusiya prezidenti Putin özün kecmiş Sovetlər ittifaqıının  başcısı kimi aparırdı.Rusiya prezidenti Putin  KTMT qüvvələri
Qazaxıstanda  olan silahlı qruplaşmaların  qarşısın aldı və regionu qarışdırmağa calışan qüvveler  öz arzusuna catmadı.Bundan sonrada rəngli inqilablara yol verilməyəcəyini vurğuladı.Belarusiya Prezidenti Lukaşenko Qazaxıstanda olan təxribatlar Özbəkistanda ola bilər, Özbəkistan baş  verənlərdən dərs cıxartmalıdır deyə hədə -qorxu gəldi.
Qazaxıstan Prezidenti Tokayev ölkəsində baş verənləri dövlət cevrilişi adlandırdı.Tokayev qeyd edibki, ixtişaşlara  xaricdən qatılan  terroristlər
dini radikallar, kriminal qüvvələr iştirak edib.Amma nədənsə Qazaxıstan Prezidenti Tokayev ölkəsində baş verənlərin  
əsas səbəblərin deməyi unudub. Nursultan Nazarbayevin 30-illik aftaritar üsul idarəsi ilə ölkəni idarə etməsidi desək hecdə yanilmarıg.Dövlətdə vətəndaş cəmiyəti yoxdur, müstəgil siyasətcilər ya cəza evindədir yada mühacirətdə, jurnalistər hamısı susdurulub müstəgil televiziya yoxdur dövlətdən oğurlanmış 100 milyardlarla pullar hamısı ofşar zonalar cıxarılıb.Dünyada ərazisinə görə 9- cu yeri tutan Qazaxıstan yeraltı resusları
 cox zəngindir, amma təssüflər olsunki, bu zənginliklərdən xalqa hecnə catmır.30- ildən yığılıb qalan problemlər nə vaxtsa partlamalı idi.Qazaxıstanda internetin kəsilməsi  xəbər qıtlığı yaradır,buna baxmayaraq bəzi mənbələrdən aldığımız infarmasiyalara görə ixtişaşlar  zamanı ölənlərin sayı 164-ə catıb.Biz qardaş qazax xalqına həyatını itirən insanların ailələrinə və yaxınlarına başsağlığı bildiririk.Qazax xalqına sülh əmin-amanlıq arzu edirik.

Asaf Askar

Almaniya 

Xudaferin.eu

15:14