Türkiye'nin AGİT'in eş başkanlığını yapmasını çok isterim - Ali İnsanov

Asasmedya.info köşe yazarı Nigar Ögeday'ın sorularını; "Siyasetçi Doktor, Bilim insanı, eski Milletvekili, eski Bakan Ali İnsanov cevaplandırdı. 

- Ali insanov  kimdir?  Bununla ilgili Anadolu okuyucusunu bilgilendirir misiniz?

- Ali Binnatoğlu Insanov, 22 Mart 1946'da Ermeni SSR’sinin Noyemberyan ilçesinin Lambali kasabasında doğdu.1954-1965  yıllarında Lambali  kasabasındaki 2  numaralı Ortaokulda okudu ve madalya ile mezun oldu.1965-72 yıllarında Azerbaycan Tıp Universitesi’nin (şimdiki AMU) tedavi ve önleme fakültesinde okuyup 1972'de mezun olduktan sonra Tüberküloz Azerbaycan Bilimsel Araştırma Universitesi'nde çalışmaya başladı. Küçük-büyük bilim insanı şube müdürü, Bilimsel İşler Müdür Yardımcısı olarak çalıştı.1972-1974 yıllarında Azerbaycan Yabancı Diller Enstitüsü'nden  2 yıllık İngilizce kurslarından onur ile mezun olan Ali Insanov, 1974 yılında Moskova'da SSRİ Sağlık Bakanlığı Merkez Araştırma Verem Enstitüsü'nde yüksek lisans programına kabul edildi ve 1977'de tezini savundu.1981 yılında aynı Enstitü'de Akademisyen A.G.Khomenko kliniğinde Moskova'daki doktora programına kabul edildi.1984 yılında tezini savundu ve Tıp Bilimleri Doktoru derecesini aldı.1991 yılında Ali Insanov, SSRİ Yüksek Onay Komisyonu tarafından Moskova'da Profesör bilim adını aldı.1985-1993 yılları arasında Azerbaycan Akciğer Hastalıkları Araştırma Enstitüsü'nün direktörlüğünü yaptı ve 1991'den itibaren Azerbaycan Tıp Üniversitesi Akciğer Hastalıkları Anabilim Dalı'nda öğretmenlik yapmaya başladı. 1998'den beri o bölümde Bölüm Başkanı oldu. Ali Insanov  1993-2005 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti Sağlık Bakanı, 1995-2000 yıllarında Azerbaycan Milli Meclisi'nde Milletvekili olarak görev yaptı.1998 yılında Sankt-Peterburq şehrindeki sağlık reformuna adanmış  Uluslararası Sağlık Reformu Konferansı'nda sunulan “MBD ve Doğu Avrupa'daki Sağlık Reform Programı” için özel bir altın madalya kazandı ve aynı yıl Dünya Sağlık Örgütü Genel Kurul Başkan Yardımcısı seçildi. 2004 yılında Avrupa kıtasını temsil eden Dünya Sağlık Teşkilatının İcra Kurulu üyeliğine seçildi. 2000-2004'te Rusya Doğa Bilimleri Akademisi, Rusya Tıp Bilimleri Akademisi, New York Bilim Akademisi, Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi ve Polonya Tıp Akademisi'nin tam üyesi seçildi. Azerbaycan Cumhuriyeti Şerefli Bilim İnsanı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin akciğer hastalıkları konusunda Baş Uzmanı olarak çalıştı. Ali İnsanov Azerbaycan'da fizyoloji ve pulmonoloji üzerine bir bilim okulu kurmuş olan Ali İnsanov'un liderliğinde 12 doktora ve 36 adaylık tezi savundu, 15 monograf, kitap ve ders kitabı, 200'den fazla bilimsel makalenin yazarı, yabancı ülkelerde 50'den fazla bilimsel eser yayınlanmıştır. Ali Insanov'un 714 sayfalık ders kitabı "Tuberculosis" 2004 yılında Frankfurt, Almanya'da ve 2005 yılında Madrid, İspanya'da iki uluslararası ödül kazandı. Kitap yabancı dillere çevrildi ve Avrupa tıp okullarına ders kitabı olarak önerildi. "Azerbaycan Sağlık Tarihi" ni temel olarak ilk yazan Ali Insanov oldu. Ali Insanov, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, MDB ve Doğudaki Bilimsel Derneklere üye seçildi. Onun Bilimsel raporları  ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Kanada, Almanya, Türkiye, İran, Hindistan, Japonya, İsrail, İsviçre, Küba, Endonezya, Belçika, Pakistan ve diğerleri de dahil olmak üzere 30'dan fazla ülkede ilgiyle dinlendi. Ali Insanov, Azerbaycan'ın ilk ilaç ürünü olan Insanovin'in ve yerel doğal bitkilerden yapılan ‘’Insanov bronkolitikinin’’ yazarıdır. Bu ilaçların satışından Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesine yüz binlerce dolar vergi ödedi. Ali Insanov, Dünya Bilimsel Biyoteknologlar Derneği başkan yardımcısı, Uluslararası Tüberküloz Birliği ve Avrupa Solunum Derneği üyesi,“Problemı tuberkuleza”  Sorunu yazı işleri kurulu üyesi ve ‘’Azerbaycan Tıp Dergisi’’  genel yayın yönetmeni idi. Ali Insanov, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde 20 Ekim 2005 parlamento seçimlerinin arifesinde sahte güç ele geçirme ve isyanlara hazırlık suçlamasıyla tutuklandı. Daha sonra resmi ve ekonomik suçlarla suçlandı ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2013 yılında Ali Insanov'a yönelik suçlamaların yanlış olduğu, soruşturmanın önyargılı olduğuna ve davaların haksız olduğuna ve Avrupa Sözleşmesinin 3. maddesi uyarınca ağır işkenceye maruz kaldığına karar vermiştir. Azerbaycan hükümeti 10.000 avro para cezasına çarptırıldı ve Ali Insanov'un serbest bırakılması önerildi. Ancak, Azerbaycan makamları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararına uymadı ve 2016'da tutuklanmalarını yeni Soykırım yalanı  suçlamalarla 7 yıl 5 gün uzattı ve ABD Kongresi, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi'nin talebi üzerine 16 Mart 2019'da serbest bırakıldı.14 yıl hapis yatmış Ali Insanov, uluslararası kuruluşlar tarafından siyasi tutuklu olarak tanınmıştır. Ali Insanov, 2019 yılında kurduğu muhalefetteki  Hakk Adalet Partisi'nin başkanıdır.

-  Siz aynı zamanda parti Başkanısınız. Bununla ilgili konuşalım. Bir eski bakan,  doktor, ordanyus olarak neden Parti kurmayı gereli gördünüz?

-  Azerbaycan Hükümeti'nin halkın iradesi ile oluşmaması,  bir aile tarafından kabullenilmesi, insanların milli çıkarlarını karşılamayan, ülke yasalarına göre değil, amirlerin siyasi çıkarlarına hizmet eden talimatlarla yönetimi, memur keyfiliğinde meşruiyet görünümünü yaratmak, kamuoyu dikkate alınmaması,  seçim sahtekarlığı ve resmi karakter taşıması, Dağlık Karabağ dâhil hiçbir problemin çözülmemesi, ülkedeki sosyo-politik durum, Ekonomik ve manevi kriz döneminde, yeni bir partinin ülkenin siyasi alanına girmesi gerekiyordu ve biz Adalet Partisi'ni kurmaya karar verdik.

-   İnsanov  ve onun partisi için Türkiye nerede duruyor? Bu soruyu boşuna sormuyoruz. Maalesef Azerbaycan'da muhalefet Türkiye'ye yaklaşmaktan daha çok Batı, Amerika, İran ve Rusya'ya daha  sıcak bakıyor. Diyorum ki, tek Türkiye'ye yaklaşımı değil aynı zamanda Karabağ konusunda da Azerbaycan muhalefetinin sert bir talebi yok. Partiniz ve şahsen sizin bu konuda düşünceniz ne? Neden bu soruyu sordum biliyormusunuz? Azerbaycan'daki muhalif partilerden bazıları Erdoğan'ın ve hükümetinin Azerbaycan ile olan şu anki sıcak yaklaşımını kabullenmiyorlar.  Ne kadar komik olsa da AKP iktidarına kızıp neden İlham Aliyev hakimiyeti ile  işbirliğinde olmasından rahatsız olduğunu dile getirenler bile var. Siyasetle uğraşan birinin bir ülkenin başka ülkenin işine karışabilmeyeceğini bilmemesi mümkün değil. Böyle olduğu halde sizce Bütün bunların arkasında ne oluyor. Ya da soruyu böyle soralım; Sayın İnsanovda aynı düşünüyor mu

-  İki vatanımdan biri olan Türkiye kalbimin üstündedir. Azerbaycan'da ve kardeş Türkiye'de sosyal adalet ilkelerine dayanan bağımsız, özgür ve demokratik, laik bir devlet kurmak, NATO'ya katılmak ve son olarak Avrupa Birliği'ne katılım çabalarımızı seferber etmek istiyoruz. Azerbaycan'ın kardeş Türkiye ile her alanda daha yakın işbirliği olmasını diliyoruz. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kardeş Azerbaycan liderlerine yakınlığını memnuniyetle karşılıyoruz ve bundan memnunuz. İki kardeş ülke liderlerinin ortak faaliyetleri daha da genişletilmeli ve güçlendirilmelidir. Aksini hayal etmek imkânsızdır. Çünkü ülke liderleri, hem Türkiye hem de Azerbaycan için önemli olan ülkenin iç ve dış sorunlarını çözebilirler. 2004 yılında Dünya Sağlık Örgütü İcra Komitesinin yeni bir üyesinin seçilmesi sırasında diğer beş ülkeden adaylarla birlikte Azerbaycan'dan benim adaylığım da örgütün Genel Kurulu tarafından tartışıldığını hatırlıyorum. O tarihte Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın R.T.Erdoğan tarafından imzalanan Cenevre'ye bir mektup gönderildi. Kardeş Türkiye benim seçilmem için kendi adaylığını geri çekti  ve Azerbaycan adına ilk defa o örgütün üst organının bir üyesi seçildim. Vurgulamam gerekiyor ki, Azerbaycan Cumhuriyeti bu konu ile ilgili Kardeş Türkiye'ye hiç bir ricada bulunmamıştır. Bu kardeşlik davranışını her zaman derin minnettarlıkla hatırlayacağım.

- AGİT Eş Başkanlarının Fransa, Rusya, ABD olması bazı kişilere göre Karaba sorununun uzamasına hizmet eder. Hatta birkaç kere bazı kesimler bu ülkelerden imtina edilmesini en azından bir tanesinin Türk Konseyinde olan Türk Cumhuriyetleri Türkiye Kazakistan ve diğerlerinden olmasını dile getirirler. Sizin bu konuda düşünceleriniz ne?

-  Türkiye'nin AGİT'in eş başkanlığını yapmasını çok isterim. Çünkü Amerika Birleşik Devletleri'ndeki güçlü Ermeni lobisi, Fransa'da Soykırım Yalanı" Dağlık Karabağ Cumhuriyeti" nin Fransa'da temsili, Rusya'nın Ermenistan'daki askeri üssü ve Ermenistan'a 1 milyar dolarlık askeri teçhizat armağanı sorunun neden çözülmediğini kanıtlayan gerçekler arasındadır.

-  Sayın İnsanov; gazetemiz Türkiye'de yayınlanıyor. Bu da demek bizi daha çok Türkiye'de ki okuyucular okumakta. O yüzden de merak ederiz, iktidara gelirseniz Türkiye ile ilişkileriniz nasıl olacak? Türkiye'deki bazı kesim düşünür ki yeni Azerbaycan Partisi'nin iktidarı biterse iktidara gelecek muhalifler şu anki sıcak münasebeti belkide saklamazlar. Gelin kabul edelim ki Azerbaycan'ın şu anki hükümeti Türkiye ile ilişkileri iyi devam ettirir.

-  Yarattığımız siyasi partinin adı ve ana sembolü olan bayrağın sorunuza en iyi cevap olduğunu düşünüyorum.

-  Son olarak bir  konuyada deyinmenizi isterdim. Azerbaycan'da ve Türkiye'de yaşayan şimdiki Ermenistan denilen Türk yurtlarından kovulmuş Türkler bir araya gelerek muhacir hükümetlerini ilan etmişler. Azerbaycan'da bazı siyasiler bunu ciddi kabul etmese bile bu çok ciddi konudur. Siz bu konuda ne düşünürsünüz?

-   Ben  bir Bakan ve Milli Meclis üyesiyken, o zamanki Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'e bu konuda önerilerde bulundum. Bu oldukca büyük, Azerbaycan için kader yüklü ve hep dilediğim konudur. Ben de Ermenistan kökenliyim. Bu büyük etkinlikle bağlantılı olarak, teşkilatın Türkiye'de faaliyet göstermesi için koşullar yarattığı için kardeş Türkiye'ye teşekkür ediyorum ve teşkilatın kurucularını içten kutluyor ve başarılar diliyorum. Teşkilatın Bakü'de faaliyet göstermesi ve Azerbaycan hükümetinin teşkilata tam yardım sağlaması gerektiğini düşünüyorum. Azerbaycan hükümeti, teşkilatın Dağlık Karabağ sorununun çözümüne ilişkin her düzeyde müzakerelere katılmasını sağlamak için elinden geleni yapmalıdır. Bu teşkilat sadece bugün Ermenistan denilen eski Türk topraklarından ihraç edilen Türkler tarafından değil tüm Türk dünyası tarafından da desteklenmelidir.

-  Sayın Bakanım son olarak Türkiye'de sizi okuyacak Türk insanına ne  demek isterdiniz?

-  Türkiye'deki Türkler ve Azerbaycan'daki Türkler ikiz kardeşlerdir. Bu yüzden tüm ikiz kardeşlerimizi selamlıyorum ve onlara sağlık ve büyük başarılar diliyorum. Sayın Nigar hanım, Varlığınız, vatanseverliğiniz ve tüm çabalarınız için size ve ekibinize en iyi dileklerimi sunuyorum. /asasmedya.info/

19:52